《讳辩》 韩愈

huì biàn
讳辩

yù yǔ lǐ hè shū, quàn hè jǔ jìn shì.
愈与李贺书，劝贺举进士。
hè jǔ jìn shì yǒu míng, yǔ hè zhēng míng zhě huǐ zhī, yuē hè fù míng jìn sù, hè bù jǔ jìn shì wéi shì, quàn zhī jǔ zhě wèi fēi.
贺举进士有名，与贺争名者毁之，曰贺父名晋肃，贺不举进士为是，劝之举者为非。
tīng zhě bù chá yě, hé ér chàng zhī, tóng rán yī cí.
听者不察也，和而唱之，同然一辞。
huáng fǔ shí yuē:" ruò bù míng bái, zi yǔ hè qiě dé zuì.
皇甫湜曰：“若不明白，子与贺且得罪。
" yù yuē:" rán.
”愈曰：“然。
" lǜ yuē:" èr míng bù piān huì.
”律曰：“二名不偏讳。
" shì zhī zhě yuē:" wèi ruò yán' zhēng' bù chēng' zài', yán' zài' bù chēng' zhēng' shì yě.
”释之者曰：“谓若言‘征’不称‘在’，言‘在’不称‘征’是也。
" lǜ yuē:" bù huì xián míng.
”律曰：“不讳嫌名。
" shì zhī zhě yuē:" wèi ruò' yǔ' yǔ' yǔ'' qiū' yǔ' qiū' zhī lèi shì yě.
”释之者曰：“谓若‘禹’与‘雨’、‘丘’与‘蓲’之类是也。
" jīn hè fù míng jìn sù, hè jǔ jìn shì, wèi fàn èr míng lǜ hū? wèi fàn xián míng lǜ hū? fù míng jìn sù, zi bù dé jǔ jìn shì, ruò fù míng rén, zi bù dé wéi rén hū? fū huì shǐ yú hé shí? zuò fǎ zhì yǐ jiào tiān xià zhě, fēi zhōu gōng kǒng zǐ yú? zhōu gōng zuò shī bù huì, kǒng zǐ bù piān huì èr míng, chūn qiū bù jī bù huì xián míng, kāng wáng zhāo zhī sūn, shí wèi zhāo wáng.
”今贺父名晋肃，贺举进士，为犯二名律乎？为犯嫌名律乎？父名晋肃，子不得举进士，若父名仁，子不得为人乎？夫讳始于何时？作法制以教天下者，非周公孔子欤？周公作诗不讳，孔子不偏讳二名，《春秋》不讥不讳嫌名，康王钊之孙，实为昭王。
zēng shēn zhī fù míng xī, zēng zǐ bù huì xī.
曾参之父名晳，曾子不讳昔。
zhōu zhī shí yǒu qí qī, hàn zhī shí yǒu dù dù, cǐ qí zi yí rú hé huì? jiāng huì qí xián suì huì qí xìng hū? jiāng bù huì qí xián zhě hū? hàn huì wǔ dì míng chè wèi tōng, bù wén yòu huì chē zhé zhī zhé wèi mǒu zì yě huì lǚ hòu míng zhì wèi yě jī, bù wén yòu huì zhì tiān xià zhī zhì wèi mǒu zì yě.
周之时有骐期，汉之时有杜度，此其子宜如何讳？将讳其嫌遂讳其姓乎？将不讳其嫌者乎？汉讳武帝名彻为通，不闻又讳车辙之辙为某字也；讳吕后名雉为野鸡，不闻又讳治天下之治为某字也。
jīn shàng zhāng jí zhào, bù wén huì hǔ shì bǐng jī yě.
今上章及诏，不闻讳浒、势、秉、机也。
wéi huàn guān gōng qiè, nǎi bù gǎn yán yù jí jī, yǐ wéi chù fàn.
惟宦官宫妾，乃不敢言谕及机，以为触犯。
shì jūn zǐ yán yǔ xíng shì, yí hé suǒ fǎ shǒu yě? jīn kǎo zhī yú jīng, zhì zhī yú lǜ, jī zhī yǐ guó jiā zhī diǎn, hè jǔ jìn shì wèi kě xié? wèi bù kě xié? fán shì fù mǔ, dé rú zēng shēn, kě yǐ wú jī yǐ zuò rén dé rú zhōu gōng kǒng zǐ, yì kě yǐ zhǐ yǐ.
士君子言语行事，宜何所法守也？今考之于经，质之于律，稽之以国家之典，贺举进士为可邪？为不可邪？凡事父母，得如曾参，可以无讥矣；作人得如周公孔子，亦可以止矣。
jīn shì zhī shì, bù wù xíng zēng shēn zhōu gōng kǒng zǐ zhī xíng, ér huì qīn zhī míng, zé wù shèng yú zēng shēn zhōu gōng kǒng zǐ, yì jiàn qí huò yě.
今世之士，不务行曾参周公孔子之行，而讳亲之名，则务胜于曾参周公孔子，亦见其惑也。
fū zhōu gōng kǒng zǐ zēng shēn zú bù kě shèng, shèng zhōu gōng kǒng zǐ zēng shēn, nǎi bǐ yú huàn zhě gōng qiè, zé shì huàn zhě gōng qiè zhī xiào yú qí qīn, xián yú zhōu gōng kǒng zǐ zēng shēn zhě xié?
夫周公孔子曾参卒不可胜，胜周公孔子曾参，乃比于宦者宫妾，则是宦者宫妾之孝于其亲，贤于周公孔子曾参者邪？