“光祖宗之玄灵”的意思及全诗出处和翻译赏析

fēng yàn rán shān míng
封燕然山铭

wéi yǒng yuán yuán nián qiū qī yuè, yǒu hàn yuán jiù yuē chē qí jiāng jūn dòu xiàn, yín liàng shèng míng, dēng yì wáng shì, nà yú dà lù, wéi qīng jī xī.
惟永元元年秋七月，有汉元舅曰车骑将军窦宪，寅亮圣明，登翼王室，纳于大麓，维清缉熙。
nǎi yǔ zhí jīn wú gěng bǐng, shù zhí xún yù.
乃与执金吾耿秉，述职巡御。
lǐ bīng yú shuò fāng.
理兵于朔方。
yīng yáng zhī xiào, chī hǔ zhī shì, yuán gāi liù shī, jì nán chán yú dōng hú wū huán xī róng dī qiāng, hóu wáng jūn zhǎng zhī qún, xiāo qí sān wàn.
鹰扬之校，螭虎之士，爰该六师，暨南单于、东胡乌桓、西戎氐羌，侯王君长之群，骁骑三万。
yuán róng qīng wǔ, zhǎng gǔ sì fēn, yún zī bì lù, wàn yǒu sān qiān yú chéng.
元戎轻武，长毂四分，云辎蔽路，万有三千余乘。
lēi yǐ bā zhèn, lì yǐ wēi shén, xuán jiǎ yào mù, zhū qí jiàng tiān.
勒以八阵，莅以威神，玄甲耀目，朱旗绛天。
suì líng gāo quē, xià jī lù, jīng qì lǔ, jué dà mò, zhǎn wēn yú yǐ xìn gǔ, xuè shī zhú yǐ rǎn è.
遂陵高阙，下鸡鹿，经碛卤，绝大漠，斩温禺以衅鼓，血尸逐以染锷。
rán hòu sì xiào héng cú, xīng liú huì sǎo, xiāo tiáo wàn lǐ, yě wú yí kòu.
然后四校横徂，星流彗扫，萧条万里，野无遗寇。
yú shì yù miè qū dān, fǎn pèi ér xuán, kǎo chuán yàn tú, qióng lǎn qí shān chuān.
于是域灭区殚，反旆而旋，考传验图，穷览其山川。
suì yú zhuō xié, kuà ān hóu, chéng yàn rán, niè mò dú zhī qū luò, fén lǎo shàng zhī lóng tíng.
遂逾涿邪，跨安侯，乘燕然，蹑冒顿之区落，焚老上之龙庭。
shàng yǐ shū gāo wén zhī sù fèn, guāng zǔ zōng zhī xuán líng xià yǐ ān gù hòu sì, huī tà jìng yǔ, zhèn dà hàn zhī tiān shēng.
上以摅高、文之宿愤，光祖宗之玄灵；下以安固后嗣，恢拓境宇，振大汉之天声。
zī suǒ wèi yī láo ér jiǔ yì, zàn fèi ér yǒng níng zhě yě, nǎi suì fēng shān kān shí, zhāo míng shèng dé.
兹所谓一劳而久逸，暂费而永宁者也，乃遂封山刊石，昭铭盛德。
qí cí yuē: shuò wáng shī xī zhēng huāng yì,
其辞曰： 铄王师兮征荒裔，
jiǎo xiōng nüè xī jié hǎi wài.
剿凶虐兮截海外。
xiòng qí miǎo xī gèn dì jiè,
夐其邈兮亘地界，
fēng shén qiū xī jiàn lóng kě,
封神丘兮建隆嵑，
xī dì zài xī zhèn wàn shì!
熙帝载兮振万世！