“镞砺栝羽之道”的意思及全诗出处和翻译赏析

sòng dòu lú yīng xiù cái nán yóu xù
送豆卢膺秀才南游序

jūn zǐ bìng wú hū nèi ér shì hū wài, yǒu hū nèi ér bù shì hū wài zhě.
君子病无乎内而饰乎外，有乎内而不饰乎外者。
wú hū nèi ér shì hū wài, zé shì shè fù wèi jǐng yě, huò shú dà yān yǒu hū nèi ér bù shì hū wài, zé shì fén zǐ huǐ pú yě, gòu shú shén yān! yú shì yǒu qiē cuō zhuó mó zú lì guā yǔ zhī dào, shèng rén yǐ wéi zhòng.
无乎内而饰乎外，则是设覆为阱也，祸孰大焉；有乎内而不饰乎外，则是焚梓毁璞也，诟孰甚焉！于是有切磋琢磨、镞砺栝羽之道，圣人以为重。
dòu lú shēng, nèi zhī yǒu zhě yě, yú shì yǐ hǎo zhī, ér yù qí suì yān.
豆卢生，内之有者也，余是以好之，而欲其遂焉。
ér héng yǐ yòu gū léi něi wèi jù, xù xù yān yóu zhū hóu qiú gěi hū shì, shì gù suǒ yǐ yǒu hū nèi zhě yě.
而恒以幼孤羸馁为惧，恤恤焉游诸侯求给乎是，是固所以有乎内者也。
rán ér bù kè zhuān zhì yú xué, shì hū wài zhě wèi dà, wú yuàn zi yǐ shī lǐ wèi guān jù, yǐ chūn qiū wèi jīn dài, yǐ tú shǐ wèi pèi fú, láng hū qiú huáng chōng yá zhī xiǎng fā yān, huáng hū shān lóng huá chóng zhī cǎi liè yān, zé yī ràng zhōu xuán hū zōng miào cháo tíng sī kě yě.
然而不克专志于学，饰乎外者未大，吾愿子以《诗》、《礼》为冠屦，以《春秋》为襟带，以图史为佩服，琅乎璆璜冲牙之响发焉，煌乎山龙华虫之采列焉，则揖让周旋乎宗庙朝廷斯可也。
xī hū yú wú lù shí yú shì, bù kè chēng qí yù, chéng qí zhì, ér gū yù qí sù fǎn yě, gù shī ér xù yún.
惜乎余无禄食于世，不克称其欲，成其志，而姑欲其速反也，故诗而序云。