“凡二十字”的意思及全诗出处和翻译赏析

gǔ rén zhù jiàn
古人铸鉴

cǐ gōng zhī qiǎo zhì, hòu rén bù néng zào.
此工之巧智，后人不能造。
bǐ dé gǔ jiàn, jiē guā mó lìng píng, cǐ shī kuàng suǒ yǐ shāng zhī yīn yě.
比得古鉴，皆刮磨令平，此师旷所以伤知音也。
shì yǒu tòu guāng jiàn, jiàn bèi yǒu míng wén, fán èr shí zì, zì jí gǔ, mò néng dú.
世有透光鉴，鉴背有铭文，凡二十字，字极古，莫能读。
yǐ jiàn chéng rì guāng, zé bèi wén jí èr shí zì jiē tòu, zài wū bì shàng liǎo liǎo fēn míng.
以鉴承日光，则背文及二 十字皆透，在屋壁上了了分明。
rén yǒu yuán qí lǐ, yǐ wèi zhù shí báo chù xiān lěng, wéi bèi wén shàng chà hòu hòu lěng, ér tóng suō duō.
人有原其理，以谓铸时薄处先冷，唯背文上差厚后冷，而铜缩多。
wén suī zài bèi, ér jiàn miàn yǐn rán yǒu jī, suǒ yǐ yú guāng zhōng xiàn.
文虽在背，而鉴面隐然有迹，所以于光中现。
yǔ guān zhī, lǐ chéng rú shì.
予观之，理诚如是。
rán yú jiā yǒu sān jiàn, yòu jiàn tā jiā suǒ cáng, jiē shì yí yàng, wén huà míng zì wú xiān yì zhě, xíng zhì shén gǔ.
然余家有三鉴，又见他家所藏，皆是一样，文画铭字无纤异者，形制甚古。
wéi cǐ jiàn guāng tòu, qí tā jiàn suī zhì báo zhě, jiē mò néng tòu.
唯此鉴光透，其他鉴虽至薄者，皆莫能透。
yì gǔ rén bié zì yǒu shù .
意古人别自有术 。
xuǎn zì shěn kuò sòng mèng xī bǐ tán
选自 沈括（宋）——《梦溪笔谈》