“且周公以王之言不可苟焉而已”的意思及全诗出处和翻译赏析

tóng yè fēng dì biàn
桐叶封弟辨

gǔ zhī chuán zhě yǒu yán: chéng wáng yǐ tóng yè yǔ xiǎo ruò dì xì, yuē:" yǐ fēng rǔ.
古之传者有言：成王以桐叶与小弱弟戏，曰：“以封汝。
" zhōu gōng rù hè.
”周公入贺。
wáng yuē:" xì yě.
王曰：“戏也。
" zhōu gōng yuē:" tiān zǐ bù kě xì.
”周公曰：“天子不可戏。
" nǎi fēng xiǎo ruò dì yú táng.
”乃封小弱弟于唐。
wú yì bù rán.
吾意不然。
wáng zhī dì dāng fēng xié, zhōu gōng yí yǐ shí yán yú wáng, bù dài qí xì ér hè yǐ chéng zhī yě.
王之弟当封邪，周公宜以时言于王，不待其戏而贺以成之也。
bù dàng fēng xié, zhōu gōng nǎi chéng qí bù zhōng zhī xì, yǐ dì yǐ rén yǔ xiǎo ruò zhě wèi zhī zhǔ, qí dé wèi shèng hū? qiě zhōu gōng yǐ wáng zhī yán bù kě gǒu yān ér yǐ, bì cóng ér chéng zhī xié? shè yǒu bù xìng, wáng yǐ tóng yè xì fù sì, yì jiāng jǔ ér cóng zhī hū? fán wáng zhě zhī dé, zài háng zhī hé ruò.
不当封邪，周公乃成其不中之戏，以地以人与小弱者为之主，其得为圣乎？且周公以王之言不可苟焉而已，必从而成之邪？设有不幸，王以桐叶戏妇寺，亦将举而从之乎？凡王者之德，在行之何若。
shè wèi dé qí dāng, suī shí yì zhī bù wéi bìng yào yú qí dāng, bù kě shǐ yì yě, ér kuàng yǐ qí xì hū! ruò xì ér bì xíng zhī, shì zhōu gōng jiào wáng suì guò yě.
设未得其当，虽十易之不为病；要于其当，不可使易也，而况以其戏乎！若戏而必行之，是周公教王遂过也。
wú yì zhōu gōng fǔ chéng wáng, yí yǐ dào, cóng róng yōu lè, yào guī zhī dà zhōng ér yǐ, bì bù féng qí shī ér wèi zhī cí.
吾意周公辅成王，宜以道，从容优乐，要归之大中而已，必不逢其失而为之辞。
yòu bù dàng shù fù zhī, chí zhòu zhī, shǐ ruò niú mǎ rán, jí zé bài yǐ.
又不当束缚之，驰骤之，使若牛马然，急则败矣。
qiě jiā rén fù zǐ shàng bù néng yǐ cǐ zì kè, kuàng hào wèi jūn chén zhě xié! shì zhí xiǎo zhàng fū quē quē zhě zhī shì, fēi zhōu gōng suǒ yí yòng, gù bù kě xìn.
且家人父子尚不能以此自克，况号为君臣者邪！是直小丈夫缺缺者之事，非周公所宜用，故不可信。
huò yuē: fēng táng shū, shǐ yì chéng zhī.
或曰：封唐叔，史佚成之。